Στα τέλη της δεκαετίας του 50, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Σοβιετική Ένωση ξεκίνησαν μια σειρά πειραμάτων. Αυτά τα πειράματα περιλάμβαναν γεωτρήσεις βαθιά στον φλοιό της γης. Ο φλοιός είναι το λεπτό κέλυφος στο εξωτερικό της Γης, που πιστεύεται ότι εκτείνεται μέχρι και 30 μίλια προς το κέντρο του πλανήτη.
Getty Images
Μετά τον φλοιό, συναντάμε τον μανδύα, ένα στρώμα πετρωμάτων μεταξύ του φλοιού και του εξωτερικού πυρήνα. Με πάχος πάνω από 2,900 χιλιόμετρα, αποτελεί το 84% του όγκου της γης. Τόσο οι Αμερικάνοι όσο και οι σοβιετικοί ήθελαν να φτάσουν στον μανδύα.
Ανταγωνισμός υπερδυνάμεων
Ο αγώνας είχε ξεκινήσει. Και οι δύο υπερδυνάμεις ανταγωνίζονταν μεταξύ τους. Ο στόχος τους ήταν να σκάψουν όσο το δυνατόν πιο βαθιά μέσα στη Γη. Η ιδέα ήταν ένας επιστημονικός αγώνας αντίστοιχος με εκείνον για το διάστημα.
Getty Images
Το 1958, οι ΗΠΑ πήραν το προβάδισμα με το Σχέδιο Mohole. Μία ομάδα μηχανικών, έσκαβαν στον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού. Έφτασαν περίπου 600 πόδια βαθιά, κάπου κοντά στην Γουαδελούπη του Μεξικό. Έτσι είχαν καλύτερη πρόσβαση στον μανδύα, καθώς ήταν πιο κοντά στον πυθμένα της θαλάσσης. Ωστόσο, το σχέδιο Mohole εγκαταλήφθηκε οχτώ χρόνια αργότερα λόγω προβλημάτων χρηματοδότησης. Δεν φτάσανε ποτέ στον μανδύα.
Περιοχή Pechengsky
Έπειτα ήρθε η σειρά των Σοβιετικών να σκάψουν βαθιά. Στις 24 Μαΐου του 1970, μία ομάδα ερευνητών ξεκίνησαν να σκάβουν κάτω από την περιοχή Pechengsky. Είναι μία αραιοκατοικημένη περιοχή στην ρωσική χερσόνησο Kola.
NASA-Goddard-Space-Flight-Center
O στόχος τους ήταν απλός: να δουν πόσο βαθιά μέσα στον φλοιό της γης μπορούν να φτάσουν. Ήταν αποφασισμένοι να ξεπεράσουν τους Αμερικανούς. Σίγουροι πως είχαν την αναγκαία χρηματοδότηση, ετοιμάστηκαν για την γεώτρηση.
Πρόοδος
Οι σοβιετικοί ήλπιζαν να φτάσουν περίπου 49,000 πόδια κάτω από την επιφάνεια της γης. Βάλανε σε εφαρμογή το σχέδιο, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο εξοπλισμό. Χρησιμοποίησαν το Uralmash 4E, και αργότερα το γεωτρύπανο της σειράς Uralmash-15000.
Ken Doerr
Ξεκίνησαν τις γεωτρήσεις σε μία ήδη υπάρχουσα κεντρική και βαθιά τρύπα. Κι ενώ σιγά σιγά ξεκίνησαν για τα βάθη της γης, οι Αμερικανοί κάνανε την δική τους πρόοδο. Ο αγώνας είχε ήδη ξεκινήσει!
Απύθμενα βάθη
Το 1974, η αμερικανική εταιρεία Lone Star Production έσκαβε για πετρέλαιο στην περιοχή Washita της Δυτικής Οκλαχόμα. Κατά την διάρκεια, δημιούργησαν την τρύπα “Bertha Rogers.” Μέσα σε ένα μόλις έτος, η ομάδα έφτασε 31,441 πόδια κάτω από την επιφάνεια της γης. Δηλαδή έξι μίλια βαθιά στα έγκατα του πλανήτη.
Getty Images
Ενώ η εταιρεία Lone Star δεν βρήκε αυτό που αποζητούσε, είχαν σκάψει τη βαθύτερη ανθρωπογενή τρύπα στον πλανήτη. Παρέμεινε έτσι για πέντε χρόνια, μέχρι τις 6 Ιουνίου του 1979. Αυτή ήταν η μέρα που ένα από τα γεωτρύπανα Kola, το SG-3, διεκδίκησε τον τίτλο. Μέχρι το 1983, η τρύπα, μόλις εννέα ίντσες σε πλάτος, είχε φτάσει στο εκπληκτικό βάθος των 39.000 ποδιών.
Επιπλοκές
Έχοντας πετύχει αυτό, οι εργάτες της Χερσονήσου Kola έκαναν ένα διάλειμμα. Πήραν άδεια 12 μηνών για να ξεκουραστούν, και για να μπορέσει ο κόσμος να επισκεφθεί την μοναδική τοποθεσία. Ξεκίνησαν πάλι την δουλειά το επόμενο έτος, αλλά συνάντησαν ορισμένες δυσκολίες. Για τον λόγο αυτό δεν μπορούσαν να συνεχίσουν την δουλειά τους.
The Earth Chronicles of Life
Αποφασισμένοι να μην το αφήσουν να τους σταματήσει, οι ερευνητές εγκατέληψαν την παλιότερη τρύπα και ξεκίνησαν από την αρχή, αυτή τη φορά από βάθος 23.000 ποδιών – δηλαδή 7.5 μίλια. Αυτό γέμισε τους εργάτες με αισιοδοξία. Ήταν σίγουροι πως η τρύπα τους θα έφτανε τα 44.000 πόδια μέχρι το τέλος του 1990.
Κάτι απρόσμενο
Είναι απίστευτο, αλλά εκτιμούσαν πως η τρύπα θα έφτανε τον στόχο των 49.000 ποδιών το 1993. Οι εργαζόμενοι δεν το ήξεραν, αλλά επρόκειτο να ανακαλύψουν κάτι μοναδικό κάτω από την Ρωσική τούνδρα. Καθώς το τρυπάνι έφτανε όλο και πιο κοντά στο κέντρο της γης, συνέβη κάτι απρόσμενο.
Andre Belozeroff
Οι ερευνητές προέβλεψαν σωστά το ποια θα ήταν η θερμοκρασία τα πρώτα 10.000 πόδια. Ωστόσο, όταν ξεπέρασαν αυτό το σημείο, διαπίστωσαν ότι η θερμοκρασία ανέβαινε σημαντικά και με πολύ ταχύτερο ρυθμό. Όταν η γεώτρηση άρχισε να φθάνει στο στόχο της, η τρύπα είχε θερμανθεί κατά 180°C (356°F) – ήταν δηλαδή 80°C (176°F) θερμότερη από ό,τι είχαν προβλέψει.
Αναπάντεχη τροπή
Επιπλέον, οι ερευνητές ανακάλυψαν πως ο βράχος στο βάθος αυτό ήταν πιο πυκνός απ’ ότι πίστευαν. Αυτό σήμαινε πως αντιδρούσε με απρόσμενο τρόπο σε συνδυασμό με την θερμοκρασία. Η ομάδα ήξερε πως ο εξοπλισμός τους δεν θα άντεχε σε αυτές τις συνθήκες. Γι’ αυτό έπρεπε να εγκαταλήψουν τα σχέδιά τους. Ήταν πλέον 1992 – 22 χρόνια από τότε που ξεκίνησε η γεώτρηση.
Blondinrikard-Fröberg
Οι ερευνητές ανακάλυψαν υπέροχα πράγματα πριν κλείσουν την τρύπα. Πλέον την αποκαλούσαν την “βαθύτερη τρύπα στον κόσμο.” Όταν έφτασαν περίπου τέσσερα μίλια σε βάθος, άρχισαν να βρίσκουν θαλάσσια απολιθώματα. Ήταν εξαιρετικά διατηρημένα, ειδικά αν αναλογιστούμε τους αιώνες που παρέμειναν θαμμένα μέσα στον βράχο. Ο βράχος υπολογίζεται πως ήταν περίπου δύο δισεκατομμυρίων ετών.
Απίστευτες ανακαλύψεις
Στο μεγαλύτερο βάθος της γεώτρησης Kola, έγινε μία απίστευτη ανακάλυψη. Μέχρι την στιγμή αυτή, οι επιστήμονες θεωρούσαν, σύμφωνα με τις σεισμικές μετρήσεις, πως ο βράχος μετατρέπεται από γρανίτη σε βασάλτη περίπου δύο έως τέσσερα μίλια κάτω από την επιφάνεια. Ωστόσο, αυτό δεν ίσχυε για την περίπτωση της χερσονήσου Kola.
GettyImages
Αντίθετα, μέχρι και στο βαθύτερο σημείο της τρύπας βρήκαν μόνο γρανίτη. Έτσι, αφού έγιναν εκτεταμένες έρευνες, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως οι πολυμορφικές διαφορές του βράχου οφείλονται στα σεισμικά κύματα, κι όχι στην μετατόπιση του βασάλτη.
Επιστήμη ή θεός;
Ανακάλυψαν επίσης τρεχούμενο νερό αρκετά μίλια κάτω από τη Γη. Σε βάθη που ποτέ και κανείς δεν προέβλεψε ότι το νερό θα μπορούσε να βρεθεί νερό. Ενώ ορισμένοι έχουν σχολίασαν πως κάτι τέτοιο αποτελεί απόδειξη βιβλικών πλημμυρών, στην πραγματικότητα υπάρχει μια επιστημονική εξήγηση για αυτό. Πιστεύεται ότι αυτό συνέβη ως αποτέλεσμα της ισχυρής πίεσης που ωθεί τα άτομα οξυγόνου και υδρογόνου έξω από το βράχο. Μετά από αυτό, το νεοσχηματισμένο νερό παγιδεύτηκε κάτω από την επιφάνεια.
Getty Images
Το τέλος των εργασιών στην γεώτρηση Kola συνέπεσε με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Από το 1995, σταμάτησαν όλες οι εργασίες και παρέμεινε μόνιμα έτσι. Σήμερα, η τοποθεσία θεωρείτε περιβαλλοντικός κίνδυνος. Μπορούμε όμως να δούμε κάποια από τα ευρήματα στην κοντινή πόλη Zapolyarny. Μέχρι σήμερα, παραμένει η βαθύτερη τρύπα που έσκαψε ποτέ άνθρωπος.
Υποβρύχιες αποστολές
Ο αγώνας προς το κέντρο της γης δεν σταμάτησε εδώ. Αντιπρόσωποι του Διεθνούς Προγράμματος Ωκεάνιων Ανακαλύψεων συνεχίζουν τις καταδύσεις βαθιά κάτω από την θάλασσα, ελπίζοντας να αποκαλύψουν αφάνταστα μυστικά.
Alucia
Δεν προσπαθεί κάθε υποβρύχια αποστολή να φτάσει στο κέντρο της Γης. Μια συγκεκριμένη ομάδα που αποφάσισε επίσης να εξερευνήσει τα βάθη του απέραντου γαλάζιου είχε έναν ελαφρώς διαφορετικό στόχο. Βούτηξε στα κρύα νερά της Ανταρκτικής με ένα υποβρύχιο δύο ατόμων. Το πλήρωμα επιθυμούσε να φτάσει βαθύτερα από οποιαδήποτε άλλη αποστολή στην ανθρώπινη ιστορία κάτω από τον Νότιο Πόλο. Μόλις έφτασαν κάτω, ανακάλυψαν κάτι που κανένας άνθρωπος δεν είχε ξαναδεί.
Ο θαλάσσιος πυθμένας
Ξόδεψαν δύο χρόνο επίπονης έρευνας για να βρουν την τέλεια στιγμή και τοποθεσία για την ανεπανάληπτη κατάδυση. Αυτό ήταν εξαιρετικά μεγάλης σημασίας. Μέχρι και σήμερα δεν γνωρίζουμε πολλά για τον πυθμένα του ωκεανού. Φανταστείτε πως γνωρίζουμε περισσότερα για άλλους πλανήτες.
Alucia Productions
Στην πραγματικότητα, καταφέραμε να χαρτογραφήσουμε την επιφάνεια του Άρη καλύτερα από τον πυθμένα του ωκεανού. Για να καταλάβετε, η απόσταση μεταξύ της Γης και του Άρη είναι 140 εκατομμύρια μίλια. Ενώ το μέσο βάθος του ωκεανού είναι 120.000 πόδια, δηλαδή περίπου 2 μίλια.
Ο δρόμος των παγόβουνων
Καταρχήν, οι επιστήμονες έπρεπε να εντοπίσουν το καλύτερο σημείο για την κατάδυση. Μετά από προσεχτικές έρευνες, βρήκαν την σωστή τοποθεσία, τον “Δρόμο των Παγόβουνων”. Ονομάζεται έτσι για κάποιον λόγο, και μάλιστα καλόν.
YouTube/Alucia Productions
Ο δρόμος δημιουργεί ένα κανάλι που βρίσκεται πολύ κοντά στο βορειότερο σημείο της Ανταρκτικής. Αυτό το κομμάτι θάλασσας περιβάλλεται από απέραντα κομμάτια πάγους σε διάφορα μεγέθη. Αυτό σημαίνει πως το να φτάσουν στο σωστό σημείο ήταν τεράστια πρόκληση.
Απίστευτο οικοσύστημα
Γυρίστηκε ένα ντοκιμαντέρ με θέμα την μοναδική αυτή αποστολή. Σύμφωνα με τον παραγωγό, τον James Honeyborne, συνάντησαν πολλά εμπόδια στον δρόμο τους. Εξήγησε στο BBC πως το να περάσουν τον Δρόμο των Παγόβουνων ήταν “σαν πίστα από το παιχνίδι Space Invaders.”
YouTube/Alucia Productions
Μια άλλη ανησυχία ήταν ότι τα υποβρύχια που χρησιμοποιούσε το πλήρωμα μπορεί να μην είναι σε θέση να αντέξουν την πίεση του ωκεανού. Καθώς βυθίζονταν στο νερό, αυτές οι ανησυχίες έλιωσαν. Μαγεύτηκαν αμέσως από το οικοσύστημα με τα παράξενα πλάσματα που συνάντησαν κάτω από την επιφάνεια.
Συναρπαστικά πλάσματα
Κάτω από τα νερά της Ανταρκτικής, βρίσκουμε περίεργα και μαγικά θαλάσσια πλάσματα. “Υπάρχει περισσότερη ζωή εκεί μέσα σε ένα τετραγωνικό μέτρο, παρά στο σύνολο των Κοραλλιογενών Βράχων της Αυστραλίας”, δήλωσε στο LADbible ένα μέλος της ομάδας κατάδυσης, ο Mark Taylor.
YouTube/Alucia Productions
Υπάρχει μία λογική εξήγηση για αυτό. Τα θαλάσσια αυτά πλάσματα περικυκλώνονται από μία ύλη που ονομάζεται θαλάσσιο χιόνι. Αυτή, σύμφωνα με τον Dr. Jon Copely του Πανεπιστημίου του Southampton, “είναι πιο παχιά σε σχέση με οτιδήποτε έχει δει ποτέ στους ωκεανούς του κόσμου”.
Το θαλάσσιο χιόνι
Σίγουρα θα αναρωτιέστε τι είναι το θαλάσσιο χιόνι. Το θαλάσσιο χιόνι στην ουσία είναι ένα οργανικό υλικό που πέφτει συνεχώς από το πάνω μέρος του ωκεανού προς τον πυθμένα. Μεταφέρει θρεπτικές ουσίες και ενέργεια από τα σημεία του ωκεανού που φτάνει ο ήλιος προς τα σκοτεινά. Γι’ αυτό είναι σημαντική πηγή τροφής για τα θαλάσσια πλάσματα.
YouTube/Alucia Productions
Ακόμη μία σημαντική πηγή τροφής για τα πλάσματα που κατοικούν στην άβυσο της Ανταρκτικής, είναι τα krill. Τα krill είναι μικροσκοπικά καρκινοειδή των οποίων τα περιττώματα μετατρέπουν τον πυθμένα της θάλασσας σε λασπώδη βιότοπο που είναι ιδανικός για τη διατήρηση της ζωής. Τα πλάσματα που ζουν στα βάθη του ωκεανού είναι ίσως τα πιο παράξενα πλάσματα του πλανήτη.
Το αστέρι του θανάτου
Ένα από τα πιο περίεργα πλάσματα που κατοικούν στα βάθη της Ανταρκτικής, είναι ένα είδος συγγενές με τον κοινό αστερία, ο αστερίας της ανταρκτικής. Οι ερευνητές του έχουν δώσει το σκοτεινό, αλλά ταιριαστό παρατσούκλι “Το αστέρι του θανάτου”.
YouTube/Alucia Productions
Το Αστέρι του Θανάτου έχει μέχρι 50 πλοκάμια και φτάνει τεράστια μεγέθη. Το δέρμα στα πλοκάμια του είναι γεμάτο μικρές δαγκάνες. Αν το πλησιάσει το οτιδήποτε, κλείνουν ακαριαία. Περαστικά krill πέφτουν συχνά στην παγίδα των θανατηφόρων δαγκάνων του.
Ένα παράθυρο στο παρελθόν
Το Αστέρι του Θανάτου είναι ένα παράδειγμα του πόσο μοναδικά είναι τα πλάσματα της Ανταρκτικής. Ορισμένα ψάρια επιβιώνουν στα παγωμένα νερά του Νότιου Πόλου, πράγμα που σημαίνει πως ασπόνδυλα όπως ο αστερίας της Ανταρκτικής βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας.
YouTube/Alucia Productions
Η κατάδυση στα βάθη της θάλασσας είναι σαν ένα παράθυρο στο παρελθόν. Μας δίνει μια ιδέα του πως ήταν η θαλάσσια ζωή πριν την ύπαρξη της ανθρωπότητας. “Στα βάθη αυτά τα ασπόνδυλα κυριαρχούν ως θηρευτές”, είπε ο Dr. Copley. “Έτσι ακριβώς ήταν οι ωκεανοί πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια.”
Το Δρακόψαρο
Άλλο ένα περίεργο πλάσμα που ζει στους ωκεανούς της Ανταρκτικής, είναι το Δρακόψαρο των πάγων. Στα λατινικά ονομάζεται Cyrodraco antarcticus. Το ψάρι αυτό ανέπτυξε απίστευτα χαρακτηριστικά προκειμένου να εξασφαλίσει την επιβίωσή του στις παγετό συνθήκες της Ανταρκτικής.
pinterest.com
Για παράδειγμα, το αίμα του περιέχει πρωτεΐνες που λειτουργούν ως αντιψυκτικό. Με τον τρόπο αυτόν δεν παγώνει στις πολικές θερμοκρασίες. Σε αντίθεση με το ανθρώπινο αίμα, το αίμα του είναι διαφανές. Δεν χρειάζεται την αιμοσφαιρίνη για να διαμοιράσει το οξυγόνο στο σώμα του.
Η προστασία του περιβάλλοντος
Στην πραγματικότητα, η αποστολή αυτή ήταν κάτι παραπάνω από το να ανακαλύψουμε απλά τι συναρπαστικά πλάσματα κρύβονται στα βάθη της Ανταρκτικής. Η έρευνα του πώς ακριβώς επιβιώνουν τα πλάσματα στον Ανταρκτικό Ωκεανό θα μπορούσε επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις συνεχιζόμενες προσπάθειες της προστασίας του περιβάλλοντος του Νότιου Πόλου.
boredomtherapy.com
“Στις καταδύσεις αυτές, είδαμε με τα μάτια μας την καθημερινή ζωή των πλασμάτων που ζουν στα βάθη της Ανταρτικής. Αυτό μας βοήθησε τα να κατανοήσουμε καλύτερα και να μελετήσουμε τα είδη που συνέλεξαν τα δίχτυα των καραβιών μας”, είπε ο Dr. Copley στο BBC. “Και αυτό μας βοήθησε να μελετήσουμε το πως η ζωή μας συνδέεται ακόμα και με το πιο ευαίσθητο ωκεάνιο οικοσύστημα”.
Μυστήρια νερά
Εξακολουθούν να κρύβονται πολύ μυστήριο μέσα στους ωκεανούς, συμπεριλαμβανομένων των μη απομακρυσμένων τμημάτων του Ωκεανού. Ο Dr. Copley ελπίζει ότι η αποστολή αυτή θα μας βοηθήσει να πάμε ένα βήμα παραπέρα. “Στέλνοντας ανθρώπους ένα χιλιόμετρο βαθιά μέσα στον ωκεανό της Ανταρκτικής για πρώτη φορά, αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει πλέον κανένα μέρος του μπλε πλανήτη μας που να είναι απρόσιτο για εμάς. Αν μπορέσουμε να βρούμε τη θέληση να φτάσουμε ως εκεί.”
encyclopedie-environnement.org
Υπάρχει κάτι μαγικό στο να φτάνεις στα πιο απρόσιτα κομμάτια του πλανήτη. “Αυτό που κάνουμε είναι εξερεύνηση, με όλη τη σημασία της λέξης”, δήλωσε ο Dr Copley. “Αν όλοι μας συμμετέχουμε στην εξερεύνηση του πλανήτη μας, τότε… όλοι νιώθουμε πως γινόμαστε ένα κομμάτι του μέλλοντός μας”.
